ਰਿਸ਼ੀ
ਡਿਏਗੋ ਗਾਰਸੀਆ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕੀ ਫੌਜ: ਭਾਰਤ ਦੇ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹਿੰਦ ਮਹਾਸਾਗਰ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸਮੁੰਦਰੀ ਖੇਤਰ ਹੈ ਜਿਸ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਚੀਨ ਸਗੋਂ ਅਮਰੀਕਾ ਸਮੇਤ ਹੋਰ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਵੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ, ਇਹ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵਪਾਰਕ ਰਸਤਾ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਤੋਂ 20 ਹਜ਼ਾਰ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੂਰ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਅਮਰੀਕੀ ਫੌਜ ਨੇ ਇਸ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਫੌਜੀ ਅੱਡਾ ਬਣਾਇਆ ਹੈ, ਉਹ ਜਗ੍ਹਾ ਡਿਏਗੋ ਗਾਰਸੀਆ ਆਈਲੈਂਡ ਹੈ ਜੋ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਗੋਲੀ ਵਰਗੀ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।
ਪਿਛਲੇ ਮਹੀਨੇ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਹਿੰਦ ਮਹਾਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਦੋ ਬੀ-52 ਬੰਬਾਰ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤੇ ਸਨ। ਇਹ ਕੋਈ ਹੈਰਾਨੀ ਦੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਦੀ ਹਿੰਦ ਮਹਾਸਾਗਰ ਰਣਨੀਤੀ ਦਾ ਵੱਧਦਾ ਫੋਕਸ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ, ਇਸਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਡਿਏਗੋ ਗਾਰਸੀਆ ਦਾ ਵਿਵਾਦਿਤ ਟਾਪੂ ਹੈ।
ਡਿਏਗੋ ਗਾਰਸੀਆ ਉੱਤੇ ਬਰਤਾਨੀਆ ਦਾ ਕੰਟਰੋਲ ਸੀ
ਯੂਕੇ ਨੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਡਿਏਗੋ ਗਾਰਸੀਆ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ ਪਰ 1966 ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਬੇਸ ਲਈ 50 ਸਾਲ ਦੀ ਲੀਜ਼ ਲਈ ਸੀ। ਹੁਣ ਇਹ ਲੀਜ਼ 2036 ਤੱਕ ਵਧਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਸਥਾਨਕ ਆਬਾਦੀ ਨੂੰ ਉਜਾੜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਬਾਹਰੀ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦਾਖਲੇ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਲਗਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਦੱਸਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਅਮਰੀਕੀ ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨੇ ਇਸ ਬੇਸ ਤੋਂ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਇਰਾਕ ‘ਤੇ ਬੰਬਾਰੀ ਮਿਸ਼ਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ ਹਨ।
ਮਾਰੀਸ਼ਸ ਨੂੰ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ
ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਡਿਏਗੋ ਗਾਰਸੀਆ ਨੂੰ ਮਾਰੀਸ਼ਸ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਫਿਰ ਵੀ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਦੋਵੇਂ ਇਸ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਖਾਲੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਬੇਸ ਦੀ ਰਣਨੀਤਕ ਮਹੱਤਤਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ, ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਦੇ ਬਦਲੇ ਕਿਰਾਇਆ ਨਹੀਂ ਲੈਂਦਾ. ਅਪ੍ਰੈਲ ਵਿੱਚ, ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਇੱਕ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੀ ਆੜ ਵਿੱਚ ਦੋ ਬੀ-52 ਬੰਬਾਰ ਉੱਥੇ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤੇ ਸਨ। ਇਸ ਨੇ ਚੀਨ, ਈਰਾਨ-ਇਰਾਕ ਅਤੇ ਅਫਰੀਕਾ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਸਮੇਤ ਏਸ਼ੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਫੌਜੀ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਲਈ ਇਸਦੇ ਇਰਾਦਿਆਂ ਦਾ ਖੁਲਾਸਾ ਕੀਤਾ।
ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਨੇ ਇਹ ਦਾਅਵਾ ਕਰਕੇ ਆਪਣੀ ਸਥਿਤੀ ਦਾ ਬਚਾਅ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਡਿਏਗੋ ਗਾਰਸੀਆ ਨੂੰ ਮਾਰੀਸ਼ਸ ਵਾਪਸ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਸੰਭਾਵਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਚੀਨੀ ਨਿਯੰਤਰਣ ਵਿੱਚ ਆ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਖੇਤਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਖਤਰੇ ਵਿੱਚ ਪਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮਾਰੀਸ਼ਸ ਅਤੇ ਚੀਨ ਦਰਮਿਆਨ ਮਜ਼ਬੂਤ ਸਬੰਧਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਦੋਵਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਕੋਈ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਮਝੌਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਨੇ 1971 ਦੀ ਜੰਗ ਦੌਰਾਨ ਚਿੰਤਾ ਪ੍ਰਗਟਾਈ ਸੀ
1971 ਦੀ ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਜੰਗ ਦੌਰਾਨ, ਭਾਰਤੀ ਰਣਨੀਤੀਕਾਰਾਂ ਨੇ ਡਿਏਗੋ ਗਾਰਸੀਆ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਬਾਰੇ ਚਿੰਤਾ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਅਮਰੀਕਾ ਸ਼ੀਤ ਯੁੱਧ ਕਾਰਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨਾਲ ਗੱਠਜੋੜ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਭਾਵੇਂ ਭਾਰਤ ਜੰਗ ਜਿੱਤ ਗਿਆ, ਪਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕੀ ਫੌਜੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਬਣੀ ਰਹੀ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼, ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਅਤੇ ਗੋਲਾ-ਬਾਰੂਦ… ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੇ ਦੁਸ਼ਮਣਾਂ ਲਈ ’20 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੀ ਯੋਜਨਾ’ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਹੈ।
