ਰਿਸ਼ੀ
ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦਿਵਸ 2024: ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਤੋਂ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤਾਂ ਮਿਲੀ ਪਰ ਇਸ ਦੇ ਐਲਾਨ ਨੇ ਸਭ ਨੂੰ ਹੈਰਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਤਤਕਾਲੀ ਵਾਇਸਰਾਏ ਮਾਊਂਟਬੈਟਨ ਨੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰੈਸ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਮਿਤੀ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਐਲਾਨ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਵੰਡ ਦੀ ਗੱਲ ਵੀ ਹੋਈ।
ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਦੋ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਨੂੰ ‘ਮਾਊਂਟਬੈਟਨ ਪਲਾਨ’ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ‘ਮਾਊਂਟਬੈਟਨ ਯੋਜਨਾ’ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਸੀ ਜੋ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਟੁੱਟਦੇ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਵੰਡਦਾ ਨਹੀਂ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਸਨ, ਪਰ ਇਸ ਘੋਸ਼ਣਾ ਦੇ ਇੱਕ ਦਿਨ ਬਾਅਦ ਹੀ ਇਸ ਕਹਾਣੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਮੋੜ ਆ ਗਿਆ।
ਮਾਊਂਟਬੈਟਨ ਪ੍ਰੈਸ ਕਾਨਫਰੰਸ ਦੀ ਮੌਕ ਡਰਿੱਲ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ
4 ਜੂਨ 1947 ਨੂੰ ਮਾਊਂਟਬੈਟਨ ਨੇ ਤਤਕਾਲੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਅਤੇ ਅੱਜ ਦੇ ਸੰਸਦ ਭਵਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰੈਸ ਕਾਨਫਰੰਸ ਬੁਲਾਈ। ਇਹ ਪ੍ਰੈੱਸ ਕਾਨਫਰੰਸ ਕਿੰਨੀ ਅਹਿਮ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਸੀ, ਇਸ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਇਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮਾਊਂਟਬੈਟਨ 3 ਜੂਨ ਦੀ ਦੇਰ ਰਾਤ ਤੱਕ ਪ੍ਰੈੱਸ ਕਾਨਫਰੰਸ ਦੀ ਮੌਕ ਡਰਿੱਲ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ।
ਪ੍ਰੈਸ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿੱਚ ਕੀ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ?
ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ 300 ਪੱਤਰਕਾਰ ਮਾਊਂਟਬੈਟਨ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਬਾਰੇ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛਣ ਲਈ ਇਕੱਠੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਇਸ ਪ੍ਰੈਸ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿੱਚ ਮਾਊਂਟਬੈਟਨ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਮਿਤੀ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ। ਇਹ ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਜੂਨ 1948 ਤੱਕ ਭਾਰਤ ਛੱਡ ਕੇ ਚਲੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਸਨ ਅਤੇ ਹੁਣ ਮਾਊਂਟਬੈਟਨ ਨੇ ਐਲਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਕਿ ਸਿਰਫ਼ 72 ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਵੰਡ ਹੋਵੇਗੀ ਅਤੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਵੀ ਮਿਲ ਜਾਵੇਗੀ।
ਇਸ ਐਲਾਨ ਨਾਲ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ, ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਅਤੇ ਸਰਦਾਰ ਪਟੇਲ ਹਿੰਸਾ ਅਤੇ ਰਿਆਸਤਾਂ ਬਾਰੇ ਚਿੰਤਾ ਕਰਨ ਲੱਗੇ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਕੁਝ ਰਿਆਸਤਾਂ ਦੇ ਨਵਾਬਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਰਲੇਵੇਂ ਨਾ ਕਰਨ ਦੀ ਗੱਲ ਕਹੀ ਸੀ। ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ, ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਅਤੇ ਸਰਦਾਰ ਪਟੇਲ ਇਸ ਗੱਲੋਂ ਚਿੰਤਤ ਸਨ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੁੰਦਰ ਚਿਹਰੇ ਨੂੰ ਵਿਗੜਨ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਰੋਕਿਆ ਜਾਵੇ?
