ਰਿਸ਼ੀ
ਪਾਕਿਸਤਾਨ-ਤਾਲਿਬਾਨ ਸੰਘਰਸ਼: 24 ਦਸੰਬਰ, 2024 (ਸੋਮਵਾਰ) ਨੂੰ, ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਨੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਪਕਤਿਕਾ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਹਵਾਈ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਹਮਲੇ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਤਾਲਿਬਾਨ ਵਿਦਰੋਹੀਆਂ ਲਈ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸਿਖਲਾਈ ਕੇਂਦਰ ਸੀ। ਤਾਲਿਬਾਨ ਮੁਤਾਬਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਇਸ ਹਮਲੇ ‘ਚ ਕਰੀਬ 46 ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ‘ਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚੇ ਸਨ।
ਇਸ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਬਦਲਾ ਲੈਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਚਾਰ ਦਿਨ ਬਾਅਦ ਹੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਸਰਹੱਦ ‘ਤੇ ਜਵਾਬੀ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ। ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਹਮਲੇ ‘ਚ 19 ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਸੈਨਿਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਹਨ, ਜਦਕਿ 3 ਅਫਗਾਨ ਨਾਗਰਿਕ ਵੀ ਮਾਰੇ ਗਏ ਹਨ।
ਤਾਲਿਬਾਨ ਕਿਵੇਂ ਬਣਿਆ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨਾਲ ਦੁਸ਼ਮਣੀ ਕਿਉਂ??
ਤਾਲਿਬਾਨ ਦਾ ਗਠਨ 1994 ਵਿੱਚ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਕੰਧਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਸੰਗਠਿਤ ਅਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਵਿਚ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ ਹੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਮਰਥਨ ਮਿਲਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਆਈਐਸਆਈ ਨੇ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੱਕ ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਫੌਜੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦੇ ਕੇ ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ।
1996 ਵਿੱਚ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ, ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਅਤੇ ਯੂਏਈ ਨੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੀ ਇਸਲਾਮਿਕ ਅਮੀਰਾਤ ਨੂੰ ਇੱਕ ਜਾਇਜ਼ ਸਰਕਾਰ ਵਜੋਂ ਮਾਨਤਾ ਦਿੱਤੀ। ਹੁਣ ਸਵਾਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜੋ ਤਾਲਿਬਾਨ ਹਮੇਸ਼ਾ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਨਾਲ ਸੀ, ਉਹੀ ਅੱਜ ਉਸ ਦੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਕਿਉਂ ਬਣ ਗਏ ਹਨ? ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ‘ਚ ਸੱਤਾ ਸੰਭਾਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਸਰਹੱਦੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ‘ਤੇ ਹਮਲੇ ਕਿਉਂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ?
ਲਾਲ ਮਸਜਿਦ ਆਪਰੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਟੁੱਟ ਗਏ ਸਨ
ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਭੂਮਿਕਾ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਵਰਣਨਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਤਾਲਿਬਾਨ ਵਿਚਕਾਰ ਜੰਗ ਦੀ ਅਸਲ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 2007 ਵਿਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚ ਲਾਲ ਮਸਜਿਦ ਆਪਰੇਸ਼ਨ ਸੀ। ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ ਦੀ ਲਾਲ ਮਸਜਿਦ ਕੱਟੜਪੰਥੀ ਇਸਲਾਮੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਸੀ। ਇੱਥੋਂ ਹੀ ਅੱਤਵਾਦੀ ਸੰਗਠਨਾਂ ਨੂੰ ਸਮਰਥਨ ਮਿਲਿਆ ਸੀ।
2007 ਵਿੱਚ ਲਾਲ ਮਸਜਿਦ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਸਾਜ ਸੈਂਟਰ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਕੇ 9 ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਅਗਵਾ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 3 ਜੁਲਾਈ 2007 ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ਨੇ ਆਪਰੇਸ਼ਨ ਸਾਈਲੈਂਸ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਆਪਰੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ 100 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਤਹਿਰੀਕ-ਏ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ (ਟੀ.ਟੀ.ਪੀ.) ਦਾ ਜਨਮ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਲੜੀਵਾਰ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹਮਲੇ ਹੋਏ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ਤਾਲਿਬਾਨ ਕਦੋਂ ਤੱਕ ਭਾਰਤ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਖੜੇ ਰਹਿ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਾਣੋ ਜਵਾਬ
