ਰਿਸ਼ੀ
ਇਜ਼ਰਾਈਲ-ਹਿਜ਼ਬੁੱਲਾ ਯੁੱਧ: ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਅਤੇ ਲੇਬਨਾਨ ਦੇ ਅੱਤਵਾਦੀ ਸਮੂਹ ਹਿਜ਼ਬੁੱਲਾ ਵਿਚਾਲੇ ਜੰਗਬੰਦੀ ਬੁੱਧਵਾਰ (27 ਨਵੰਬਰ) ਦੀ ਸਵੇਰ ਤੋਂ ਲਾਗੂ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਇਹ ਜੰਗਬੰਦੀ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ (ਯੂ.ਐੱਨ.ਐੱਸ.ਸੀ.) ਦੇ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਦੇ ਤਹਿਤ ਲਾਗੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਜਿਸ ਦੀ ਮਿਆਦ ਸਿਰਫ਼ 60 ਦਿਨਾਂ ਲਈ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਦੋਵੇਂ ਧਿਰਾਂ ਆਪੋ-ਆਪਣੇ ਪਾਸਿਓਂ ਸ਼ਾਂਤੀ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨਗੀਆਂ ਪਰ ਹੁਣ ਸਵਾਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਇਹ ਜੰਗਬੰਦੀ ਖਤਮ ਹੋਣ ‘ਤੇ ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਫਿਰ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ।
7 ਅਕਤੂਬਰ, 2023 ਨੂੰ ਕੱਟੜਪੰਥੀ ਸਮੂਹ ਹਮਾਸ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਚਲੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਢਾਈ ਸੌ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਅਗਵਾ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਗਾਜ਼ਾ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸਮੂਹ ਦੀਆਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੇ ਵੀ ਹਮਾਸ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਮਾਸ ਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕੱਟੜਪੰਥੀ ਸਮੂਹ ਹਿਜ਼ਬੁੱਲਾ ਵੀ ਇਸ ਯੁੱਧ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਿਆ।
ਜਿੱਥੇ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਹਿਜ਼ਬੁੱਲਾ ਅਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵਿਚਾਲੇ ਦੋ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਜੰਗਬੰਦੀ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਹੀ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਅਤੇ ਹਮਾਸ ਵਿਚਾਲੇ ਜੰਗਬੰਦੀ ਅਜੇ ਵੀ ਅਣਅਧਿਕਾਰਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਜਾਰੀ ਹੈ।
ਯੂ.ਐਨ.ਐਸ.ਸੀ ਦੇ ਮਤੇ ਤਹਿਤ ਜੰਗਬੰਦੀ ਲਾਗੂ ਕੀਤੀ ਗਈ
ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਅਤੇ ਹਿਜ਼ਬੁੱਲਾ ਵਿਚਕਾਰ ਜੰਗਬੰਦੀ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ (ਯੂਐਨਐਸਸੀ) ਦੇ ਮਤੇ 1701 ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਲਾਗੂ ਹੋਈ ਹੈ। UNSC ਨੇ ਇਹ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਸਾਲ 2006 ਵਿੱਚ ਲਿਆਂਦਾ ਸੀ, ਜਿਸਦਾ ਇੱਕੋ-ਇੱਕ ਉਦੇਸ਼ ਹਿਜ਼ਬੁੱਲਾ ਅਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦਰਮਿਆਨ ਤਣਾਅ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਸ ਵਿਚ ਬਫਰ ਜ਼ੋਨ ਵਿਚ ਸਥਾਈ ਜੰਗਬੰਦੀ ਦੀ ਵੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।
ਦੋਵਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਅਚਾਨਕ ਗੋਲੀਬੰਦੀ ਕਿਉਂ ਹੋ ਗਈ?
ਵਰਨਣਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਦਾ ਮਤਾ ਅਚਾਨਕ ਲਾਗੂ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਸਗੋਂ ਇਸ ਦੇ ਸੰਕੇਤ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਦਿੱਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ। ਕਈ ਵੱਡੇ ਦੇਸ਼ ਇਸ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਅਤੇ ਹਿਜ਼ਬੁੱਲਾ ਵਿਚਾਲੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੌਰਾਨ ਲੇਬਨਾਨ ਵਿੱਚ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਲੋਕ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਗੁਆ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਥੋਂ ਦੇ ਉਜਾੜੇ ਦੀ ਦਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਲੇਬਨਾਨ ਦੇ ਉਜਾੜੇ ਦਾ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ‘ਤੇ ਵੀ ਅਸਰ ਪਵੇਗਾ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਅਮਰੀਕਾ ਸਮੇਤ ਪੂਰਾ ਯੂਰਪ ਜੰਗਬੰਦੀ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਰੁੱਝਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ।
ਜੰਗਬੰਦੀ ਦੇ 60 ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ?
ਜੰਗਬੰਦੀ ਦੇ ਲਾਗੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਹਿਜ਼ਬੁੱਲਾ ਲੇਬਨਾਨ ਅਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵਿਚਕਾਰ ਬਫਰ ਜ਼ੋਨ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਲੜਾਕਿਆਂ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਲੈ ਲਵੇਗਾ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵੀ ਲੇਬਨਾਨੀ ਸਰਹੱਦ ਤੋਂ ਹਟ ਜਾਵੇਗਾ।
ਕੀ ਗਾਜ਼ਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਜੰਗਬੰਦੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ??
ਗਾਜ਼ਾ ਵਿੱਚ ਜੰਗਬੰਦੀ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਹਮਲੇ ਜਾਰੀ ਰੱਖੇਗਾ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਬੰਧਕਾਂ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਸ਼ਰਤ ਰਿਹਾਅ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ। ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਦੇ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਕਈ ਵੱਡੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਵੀ ਵਿਚੋਲਗੀ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਪਰ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਅਤੇ ਹਮਾਸ ਦੋਵਾਂ ਨੇ ਕੋਈ ਲਚਕ ਨਹੀਂ ਦਿਖਾਈ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ਕੌਣ ਹੈ ਇਸਕੋਨ ਸੰਤ ਚਿਨਮਯ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦਾਸ ਬ੍ਰਹਮਚਾਰੀ, ਜਿਸ ‘ਤੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਦੇਸ਼ਧ੍ਰੋਹ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ?
