ਰਿਸ਼ੀ
ਇੰਡੀਅਨ ਸਪੇਸ ਰਿਸਰਚ ਆਰਗੇਨਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ (ਇਸਰੋ) ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਐਸ ਸੋਮਨਾਥ ਨੇ ਬੁੱਧਵਾਰ (20 ਨਵੰਬਰ, 2024) ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕਾਰ ਸੈਂਸਰਾਂ ਨੂੰ ਆਯਾਤ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਘਰੇਲੂ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਬਣਾਇਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਸੋਮਨਾਥ ਨੇ ਬੇਂਗਲੁਰੂ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿਚ ਪੁਲਾੜ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਅਤੇ ਰੱਖਿਆ ‘ਤੇ ਆਯੋਜਿਤ ਸੈਸ਼ਨ ਵਿਚ ਆਰਥਿਕ ਉਤਪਾਦਨ ਦੇ ਮਹੱਤਵ ‘ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਕਰਨਾਟਕ ਸਪੇਸ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਨੀਤੀ ਦਾ ਖਰੜਾ ਵੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹਾਲਾਂਕਿ ਭਾਰਤ ਰਾਕੇਟ ਸੈਂਸਰਾਂ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਕਾਰ ਸੈਂਸਰਾਂ ਦੀ ਉੱਚ ਉਤਪਾਦਨ ਲਾਗਤ ਘਰੇਲੂ ਨਿਰਮਾਣ ਨੂੰ ਘੱਟ ਵਿਵਹਾਰਕ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਸੋਮਨਾਥ ਨੇ ਕਿਹਾ, ‘ਕਾਰ ਸੈਂਸਰਾਂ ਲਈ ਵਿਵਹਾਰਕਤਾ ਤਾਂ ਹੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਜੇਕਰ ਉਤਪਾਦਨ ਲਾਗਤ ਘਟਾਈ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਨਿਰਮਾਣ ਦਾ ਪੈਮਾਨਾ ਵਧਾਇਆ ਜਾਵੇ।’
ਉਸਨੇ ਇਸ ਚੁਣੌਤੀ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਉਦਯੋਗਾਂ ਨਾਲ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਹਿਯੋਗ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸੰਮੇਲਨ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਗਏ ਨੀਤੀਗਤ ਦਖਲ ਹੱਲ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਸੋਮਨਾਥ ਨੇ 2020 ਦੇ ਪੁਲਾੜ ਖੇਤਰ ਸੁਧਾਰਾਂ ਅਤੇ 2023 ਦੀ ਪੁਲਾੜ ਨੀਤੀ ਦੀ ਨਿਜੀ ਖੇਤਰ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਇੱਕ ਅਨੁਕੂਲ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕੀਤੀ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, ‘ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਦਿਲਚਸਪੀ ਲਈ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਮੈਂ ਸੁਣਿਆ ਹੈ ਕਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਅਗਲਾ ਸਪੇਸਐਕਸ ਬਣਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਸੰਬੰਧਿਤ ਪ੍ਰਗਤੀ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਸੋਮਨਾਥ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਕੰਪਨੀਆਂ ਉਪਗ੍ਰਹਿਾਂ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਕਈ ਕੰਪਨੀਆਂ ਰਾਕੇਟ ਅਤੇ ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਲਈ ਉਪ-ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵਧਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
ਇਸ ਸੈਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਬੁਲਾਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਖੋਜ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਸੰਗਠਨ (ਡੀਆਰਡੀਓ) ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਜਨਰਲ ਬੀਕੇ ਦਾਸ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਉਪ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਲਾਹਕਾਰ ਐਨੀ ਨਿਊਬਰਗਰ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਕਰਨਾਟਕ ਦੇ ਸੂਚਨਾ ਤਕਨਾਲੋਜੀ, ਬਾਇਓਟੈਕਨਾਲੋਜੀ, ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਮੰਤਰੀ ਪ੍ਰਿਯਾਂਕ ਖੜਗੇ ਅਤੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਨਿਕਸ, ਸੂਚਨਾ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਅਤੇ ਬਾਇਓਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਸਕੱਤਰ ਏਕਰੂਪ ਕੌਰ ਵੀ ਇਸ ਸਮਾਗਮ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਸਨ। ਪ੍ਰਿਯਾਂਕ ਖੜਗੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਡਰਾਫਟ ਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਕਰਨਾਟਕ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੁਲਾੜ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ 50 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਪੁਲਾੜ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਲਈ ਇੱਕ ਗਲੋਬਲ ਹੱਬ ਵਜੋਂ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।
