ਰਿਸ਼ੀ
ਸੰਯੁਕਤ ਅਰਬ ਅਮੀਰਾਤ (UAE) ਨੇ 80 ਰਾਫੇਲ ਖਰੀਦਣ ਲਈ ਫਰਾਂਸ ਨਾਲ 20 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦਾ ਸੌਦਾ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਯੂਏਈ ਦਾ ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਟੈਲੀਗ੍ਰਾਮ ਦੇ ਸੀਈਓ ਅਤੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਪਾਵੇਲ ਦੁਰੋਵ ਦੀ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਦੁਆਰਾ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਇਆ ਹੈ। ਪਾਵੇਲ ਦੁਰੋਵ ਦੀ ਜ਼ਮਾਨਤ ‘ਤੇ ਰਿਹਾਈ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਯੂਏਈ ਅਤੇ ਫਰਾਂਸ ਦੇ ਸਬੰਧ ਤਣਾਅਪੂਰਨ ਬਣੇ ਹੋਏ ਹਨ।
ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਪਾਵੇਲ ਦੁਰੋਵ ਕੋਲ ਵੀ ਯੂ.ਏ.ਈ. ਦੀ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ ਅਜ਼ਰਬਾਈਜਾਨ ਤੋਂ ਪਰਤਦੇ ਸਮੇਂ ਪੈਰਿਸ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ‘ਤੇ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਕਥਿਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਟੈਲੀਗ੍ਰਾਮ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ‘ਤੇ ਵਿੱਤੀ ਅਪਰਾਧ, ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧ, ਨਸ਼ੀਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਤਸਕਰੀ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਦੇ ਦੋਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਇਹ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ ਕੀਤੀ ਹੈ।
ਪਾਵੇਲ ਦੁਰੋਵ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰਦਿਆਂ ਆਪਣੀ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ ਨੂੰ ਸਿਆਸਤ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਦੱਸਿਆ। ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਪੱਛਮੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਟੈਲੀਗ੍ਰਾਮ ਨੂੰ ਬੈਕਡੋਰ ਪਹੁੰਚ ਦੇਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰਨ ਕਾਰਨ ਉਸ ਵਿਰੁੱਧ ਇਹ ਕਾਰਵਾਈ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਪਾਵੇਲ ਦੁਰੋਵ ਨੂੰ ਯੂਏਈ ਦਾ ਕਰੀਬੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਯੂਏਈ ਨੇ ਉਸ ਦੀ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰੀ ‘ਤੇ ਨਾਰਾਜ਼ਗੀ ਜਤਾਈ ਸੀ। ਯੂਏਈ ਨੇ ਵੀ ਇਸ ਨੂੰ ਕੂਟਨੀਤਕ ਸਬੰਧਾਂ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਦੱਸਿਆ ਸੀ।
ਦੁਰੋਵ ਦੇ ਸੰਯੁਕਤ ਅਰਬ ਅਮੀਰਾਤ ਨਾਲ ਸਬੰਧਾਂ, ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਅਮੀਰ ਦੇ ਬੇਟੇ ਜ਼ੈਦ ਅਲ ਨਾਹਯਾਨ ਨਾਲ ਉਸਦੇ ਸਬੰਧਾਂ ਨੇ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਤਣਾਅਪੂਰਨ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਪਾਵੇਲ ਦੁਰੋਵ ਦੀ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ ਨੂੰ 2021 ਵਿੱਚ ਫਰਾਂਸ ਦੀ ਕੰਪਨੀ ਡਸਾਲਟ ਨਾਲ ਰਾਫੇਲ ਸੌਦੇ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰਨ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਦੱਸਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
UAE ਨੇ 2021 ‘ਚ 80 ਰਾਫੇਲ ਖਰੀਦਣ ਲਈ 20 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੇ ਸੌਦੇ ‘ਤੇ ਦਸਤਖਤ ਕੀਤੇ ਸਨ। ਇਹ ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਯੂਏਈ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਰੱਖਿਆ ਸੌਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਤਹਿਤ UAE ਨੂੰ 80 ਰਾਫੇਲ ਮਿਲਣੇ ਸਨ। ਰਾਫੇਲ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਬੈਚ 2027 ਵਿੱਚ ਡਿਲੀਵਰ ਹੋਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਸੀ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਇਸ ਡੀਲ ਦੇ ਰੱਦ ਹੋਣ ਨਾਲ ਨਾ ਸਿਰਫ ਫਰਾਂਸ ਨੂੰ ਆਰਥਿਕ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਯੂਏਈ ਨਾਲ ਵੀ ਇਸ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿਗੜਦੇ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਹੇ ਹਨ।
