ਰਿਸ਼ੀ
ਭਾਰਤ-ਰੂਸ ‘ਤੇ ਅਮਰੀਕਾ: ਭਾਰਤ ਦੀ ਰੂਸ ਨਾਲ ਵਧਦੀ ਨੇੜਤਾ ਕਾਰਨ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਆਪਣਾ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਖ਼ਬਰ ਹੈ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਤੇਜਸ ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਇੰਜਣਾਂ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਵਿੱਚ ਦੇਰੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਤੇਜਸ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਆਈ ਹੈ। ਸਪੁਟਨਿਕ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਇਸ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ‘ਚ ਦੇਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਭਾਰਤ ਅਮਰੀਕਾ ਨਾਲ ਕਰਾਰ ਵੀ ਖਤਮ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਸਪੁਟਨਿਕ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦੇ ਇਕ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ ਕਿਹਾ, ”ਜੇਕਰ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਜਹਾਜ਼ ਤੇਜਸ ਲਈ ਜੈੱਟ ਇੰਜਣਾਂ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ‘ਚ ਪਛੜਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਅਮਰੀਕਾ ‘ਤੇ ਸਵਾਲ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋਣਗੇ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ‘ਚ ਇਕਰਾਰਨਾਮਾ ਵੀ ਖਤਮ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। “
ਇੰਜਣ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਦੀ ਕਮੀ ਕਾਰਨ IAF ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਵੇਗਾ
ਏਅਰ ਮਾਰਸ਼ਲ (ਸੇਵਾਮੁਕਤ) ਐਮ. ਮਾਥੇਸ਼ਵਰਨ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਅਮਰੀਕੀ F404 ਇੰਜਣਾਂ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਵਿੱਚ ਦੇਰੀ ਦਾ ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ‘ਤੇ ਤੁਰੰਤ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਵੇਗਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਤੇਜਸ Mk1 ਅਤੇ Tejas Mk1A ਦੇ 6 ਸਕੁਐਡਰਨ ਜਲਦੀ ਹੀ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਹਨ।”
ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਰੱਖਿਆ ਮਾਹਿਰ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਤੋਂ ਮੇਜਰ ਜਨਰਲ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਨਾਲ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋਏ ਪੀਕੇ ਸਹਿਗਲ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਲਈ ਵਿਜ਼ਨ ਹੋਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਦੇਖਣਾ ਬਾਕੀ ਹੈ ਕਿ 15 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਕਿਹੜੀ ਤਕਨੀਕ ਆਵੇਗੀ। ਪੰਜਵੀਂ ਪੀੜ੍ਹੀ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਛੇਵੀਂ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦੀ ਤਕਨੀਕ ਵੀ ਆ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ‘ਚ ਵੀ ਦੂਜਿਆਂ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਰਹਿਣਾ ਹੋਵੇਗਾ।
ਫਿਰ ਭਾਰਤ-ਅਮਰੀਕਾ ਸਮਝੌਤਾ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ
ਮਾਥੇਸ਼ਵਰਨ ਨੇ ਕਿਹਾ, ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ 45 ਦੀ ਬਜਾਏ 32 ਸਕੁਐਡਰਨ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਤੇਜਸ ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ ਦੀ ਅਗਲੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦੇ Mk2 ਸੰਸਕਰਣ ਲਈ F414 ਇੰਜਣ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਕਰਾਰਨਾਮਾ ਖ਼ਤਰੇ ਵਿੱਚ ਪੈ ਜਾਵੇਗਾ।
ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਤੋਂ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੇਜਸ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੀ ਕੰਪਨੀ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਐਰੋਨਾਟਿਕਸ ਲਿਮਟਿਡ (ਐਚਏਐਲ) ਨੇ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਵਿਕਲਪਾਂ ਬਾਰੇ ਸੋਚਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਤੇਜਸ ਯੋਜਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਰੂਸ ਕਾਵੇਰੀ ਇੰਜਣ ਲਈ ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਹੱਥ ਮਿਲਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ, ਪਰ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ। ਉਸ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਰੂਸ ਨਾਲ ਸਾਂਝੇਦਾਰੀ ਭਾਰਤ ਲਈ ਯਕੀਨੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੋਵੇਗੀ।
ਅਜੇ ਕਿੰਨੇ ਤੇਜਸ ਬਣਨੇ ਹਨ?
ਤੇਜਸ ਆਪਣੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟਾ ਅਤੇ ਹਲਕਾ ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ ਹੈ। ਇਸ ਜਹਾਜ਼ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਜ਼ਮੀਨੀ ਹਮਲੇ, ਹਵਾ ਤੋਂ ਹਵਾ ਵਿਚ ਲੜਾਈ ਅਤੇ ਹਵਾਈ ਰੱਖਿਆ ਵਰਗੀਆਂ ਕਈ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਤੇਜਸ Mk1, Mk1A ਅਤੇ Mk2 ਵੇਰੀਐਂਟ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦੇ ਮਿਗ-21, ਮਿਗ-29 ਅਤੇ ਜੈਗੁਆਰ ਦੀ ਥਾਂ ਲੈਣਗੇ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਐਰੋਨਾਟਿਕਸ ਲਿਮਟਿਡ (HAL) ਵੱਲੋਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਤੇਜਸ ਮਾਰਕ 2 ਇੱਕ ਵਧੇਰੇ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਜੈੱਟ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਇੰਜਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। HAL ਨੇ ਅੱਠ F414 ਇੰਜਣ ਖਰੀਦੇ ਹਨ। ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਤੇਜਸ Mk2 ਦੇ 6 ਸਕੁਐਡਰਨ ਬਣਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਟੋਟਾਈਪ ਨੂੰ 2026 ਵਿੱਚ ਟੈਸਟ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ।
