ਰਿਸ਼ੀ
ਬ੍ਰਿਕਸ ਸੰਮੇਲਨ 2024: ਬ੍ਰਿਕਸ ਸੰਮੇਲਨ 2024 ਰੂਸ ਦੇ ਕਜ਼ਾਨ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਦੋ ਰੋਜ਼ਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਮੰਗਲਵਾਰ (22 ਅਕਤੂਬਰ) ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ 24 ਅਕਤੂਬਰ ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਰਹੇਗਾ। ਬ੍ਰਿਕਸ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀ ਇਸ ਸਮਾਗਮ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ 5 ਦੇਸ਼ ਹਨ – ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ, ਰੂਸ, ਭਾਰਤ, ਚੀਨ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਅਫਰੀਕਾ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਨੇਤਾ ਕਜ਼ਾਨ ਲਈ ਰਵਾਨਾ ਹੋ ਗਏ ਹਨ, ਜਿੱਥੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਸ਼ਿਰਕਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਚੀਨ ਵਾਲੇ ਪਾਸੇ, ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸ਼ੀ ਜਿਨਪਿੰਗ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣਗੇ ਅਤੇ ਮੀਟਿੰਗ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਰੂਸੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਵਲਾਦੀਮੀਰ ਪੁਤਿਨ ਦੇ ਮੋਢਿਆਂ ‘ਤੇ ਹੈ।
ਬ੍ਰਿਕਸ ਸਮੂਹ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਇਸ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਸਾਲ 2006 ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ ਸਿਰਫ ਬ੍ਰਿਕਸ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਪਰ ਸਾਲ 2010 ਵਿੱਚ ਦੱਖਣੀ ਅਫਰੀਕਾ ਦੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਨਾਲ, ਇਸਦਾ ਨਾਮ ਬ੍ਰਿਕਸ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਹ ਨਾਮ ਸਮੂਹ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਨਾਵਾਂ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਅੱਖਰਾਂ ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਦਾ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕੀ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਯੂਰਪੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਦਬਦਬੇ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦੇਣਾ ਸੀ।
ਇਸ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਪੰਜ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ 40 ਫੀਸਦੀ ਆਰਥਿਕ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਹੈ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਕੋਲ ਫੌਜੀ ਤਾਕਤ ਵੀ ਕਾਫੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਬੰਬਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ 5 ਦੇਸ਼ਾਂ ਕੋਲ ਕੁੱਲ 6252 ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਬੰਬ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਿਰਫ਼ ਰੂਸ ਕੋਲ ਹੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ 5580 ਬੰਬ ਹਨ। ਦੂਜੇ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਚੀਨ ਦੇ 500 ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ 172 ਹਨ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਅਫਰੀਕਾ ਕੋਲ ਇੱਕ ਵੀ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਹਥਿਆਰ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਕਿਹੜੇ ਦੇਸ਼ ਕੋਲ ਕਿੰਨੇ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਹਥਿਆਰ ਹਨ?
ਇੰਡੋ-ਸਵੀਡਿਸ਼ ਥਿੰਕ ਟੈਂਕ ਸਟਾਕਹੋਮ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਪੀਸ ਰਿਸਰਚ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ (SIPRI) ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਭਾਰਤ ਕੋਲ 172 ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਹਥਿਆਰ ਹਨ। ਚੀਨ ਕੋਲ 500 ਤੋਂ ਵੱਧ ਪਰਮਾਣੂ ਹਥਿਆਰ ਹਨ। ਚੀਨ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਫੌਜੀ ਤਾਕਤ ਵਧਾਉਣ ‘ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉਸ ਮੁਤਾਬਕ ਸਾਲ 2030 ਤੱਕ ਉਸ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 1000 ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਚੀਨ ਪਿਛਲੇ 3 ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਹਥਿਆਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਲਗਾਤਾਰ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਰੂਸ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਆਰਮਜ਼ ਕੰਟਰੋਲ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਇਸ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 5580 ਹੈ, ਜੋ ਅਮਰੀਕਾ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ।
ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 12,100 ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਹਥਿਆਰ ਹਨ
ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 12,100 ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਹਥਿਆਰ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 9,500 ਤੋਂ ਵੱਧ ਪਰਮਾਣੂ ਸਰਗਰਮ ਹਨ। ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਕਲਿੱਕ ਨਾਲ ਉਹ ਨਕਸ਼ੇ ਤੋਂ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਮਿਟਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਹੈਰਾਨੀਜਨਕ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਕੱਲੇ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਰੂਸ ਕੋਲ ਕੁੱਲ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦਾ 90 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚੀਨ ਦੀ ਵਾਰੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ‘ਚ ਛੇਵੇਂ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਬ੍ਰਿਕਸ ਸਮੂਹ ਕੋਲ ਦੁਨੀਆ ‘ਚ ਮੌਜੂਦ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦਾ 51 ਫੀਸਦੀ ਹਿੱਸਾ ਹੈ।
