ਰਿਸ਼ੀ
ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਦੇ ਨਵੇਂ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ: ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਚੋਣਾਂ ‘ਚ ਵੱਡਾ ਹੰਗਾਮਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਮਾਰਕਸਵਾਦੀ ਨੇਤਾ ਅਨੁਰਾ ਦਿਸਾਨਾਇਕ ਨੇ ਜਿੱਤ ਦਰਜ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਨੇ ਐਕਸ ‘ਤੇ ਪੋਸਟ ਕੀਤਾ ਕਿ ਇਹ ਸਾਰਿਆਂ ਦੀ ਜਿੱਤ ਹੈ। ਇਹ ਪਹਿਲਾ ਮੌਕਾ ਹੋਵੇਗਾ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਖੱਬੇਪੱਖੀ ਨੇਤਾ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦਾ ਅਹੁਦਾ ਸੰਭਾਲੇਗਾ। ਆਪਣੀ ਜਿੱਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦਿਸਾਨਾਇਕ ਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਏਕਤਾ ਦਾ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਕਿਹਾ, “ਸਿੰਘਲੀ, ਤਾਮਿਲ, ਮੁਸਲਿਮ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਦੀ ਏਕਤਾ ਨਵੀਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦਾ ਆਧਾਰ ਹੈ।”
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਅਕਾਂਖਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਸਾਕਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦੀ ਉਮੀਦ ਪ੍ਰਗਟਾਈ। ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਦੇ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਨੇ ਰਸਮੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕੀਤੀ ਕਿ 55 ਸਾਲਾ ਦਿਸਾਨਾਇਕੇ ਨੇ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ ਹੋਈਆਂ ਚੋਣਾਂ ‘ਚ 42.31 ਫੀਸਦੀ ਵੋਟਾਂ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀਆਂ, ਜਦਕਿ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦੇ ਨੇਤਾ ਸਜੀਤ ਪ੍ਰੇਮਦਾਸਾ ਦੂਜੇ ਅਤੇ ਵਿਕਰਮਸਿੰਘੇ ਤੀਜੇ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਰਹੇ।
ਜਨਤਾ ਵਿਮੁਕਤੀ ਪੇਰਾਮੁਨਾ (ਜੇਵੀਪੀ) ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਨੇਤਾ ਦਿਸਾਨਾਇਕ ਦਾ ਜਨਮ ਰਾਜਧਾਨੀ ਕੋਲੰਬੋ ਤੋਂ ਦੂਰ ਇੱਕ ਮਜ਼ਦੂਰ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ 80 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਆਇਆ ਸੀ। 1987 ਤੋਂ 1989 ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਅੰਦੋਲਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਦਿਸਾਨਾਇਕ ਜੇਵੀਸੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ ਅਤੇ ਫਿਰ ਆਪਣੀ ਨਵੀਂ ਪਛਾਣ ਬਣਾਉਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਾਰਟੀ ‘ਤੇ ਸ੍ਰੀਲੰਕਾ ‘ਚ ਹਿੰਸਾ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਵੀ ਲੱਗਾ ਹੈ। 80 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ, ਜਦੋਂ ਦਿਸਾਨਾਇਕ ਜੇਵੀਪੀ ਵਿੱਚ ਸੀ, ਤਾਂ ਉਸਦੀ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਦੀ ਮੌਜੂਦਾ ਸਰਕਾਰ ਵਿਰੁੱਧ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਬਗਾਵਤ ਅਤੇ ਹਿੰਸਾ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਦੇ ਖੂਨੀ ਦੌਰ ਵਜੋਂ ਵੀ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦਿਸਾਨਾਇਕ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਬਣਨਾ ਭਾਰਤ ਲਈ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਕਾਰਨ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਾਰਟੀ ਜੇਵੀਪੀ ਨੂੰ ਚੀਨ ਪੱਖੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਦੇ ਨਵੇਂ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦਿਸਾਨਾਇਕ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਨੇ ਕਈ ਉਤਰਾਅ-ਚੜ੍ਹਾਅ ਦੇਖੇ ਹਨ। 1995 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ ਸੋਸ਼ਲਿਸਟ ਸਟੂਡੈਂਟਸ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਆਯੋਜਕ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸਨੂੰ ਜੇਵੀਸੀ ਦੀ ਕੇਂਦਰੀ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਕਮੇਟੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਜਗ੍ਹਾ ਮਿਲੀ। ਦਿਸਾਨਾਇਕੇ ਦੇ 2000 ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਐਮਪੀ ਬਣਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਉਹ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਬਿਊਰੋ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਸਨ। 2004 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਫਰੀਡਮ ਪਾਰਟੀ (SLFP) ਨਾਲ ਗੱਠਜੋੜ ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਤੇ ਸਿੰਚਾਈ ਮੰਤਰੀ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਮਾਰਕਸਵਾਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਰੱਖ ਕੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਚੋਣ ਮੁਹਿੰਮ ਵਿੱਚ, ਦਿਸਾਨਾਇਕ ਨੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਅਤੇ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਆ, ਸਿਹਤ, ਆਵਾਜਾਈ ਵਰਗੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਸੀ।
ਅਨੁਰਾ ਦਿਸਾਨਾਇਕ ਨੂੰ ਸਾਲ 2014 ਵਿੱਚ JVC ਦਾ ਚੇਅਰਮੈਨ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਅਕਸ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਦੀ ਸੀ, ਜੋ 1971 ਅਤੇ 1987 ਦੀਆਂ ਬਗਾਵਤਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਦਿਸਾਨਾਯਕੇ ਨੇ ਇਹ ਚੰਗਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਜਨਤਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਮੁਆਫੀ ਮੰਗੀ।
ਦਿਸਾਨਾਇਕੇ 2019 ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਚੋਣ ਦੀ ਦੌੜ ਵਿੱਚ ਆਏ ਸਨ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਤਿੰਨ ਫ਼ੀਸਦੀ ਵੋਟਾਂ ਮਿਲੀਆਂ ਸਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸਾਲ 2022 ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਵਿੱਚ ਆਰਥਿਕ ਸੰਕਟ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਜੇਵੀਸੀ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਵਿਰੋਧੀ ਨੇਤਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਉਸਨੂੰ ਬਹੁਤ ਲਾਭ ਮਿਲਿਆ।
(ਇਹ ਇੱਕ ਵਿਕਾਸਸ਼ੀਲ ਕਹਾਣੀ ਹੈ)
