ਰਿਸ਼ੀ
ਭਾਰਤ-ਉੱਤਰੀ ਕੋਰੀਆ ਸਬੰਧ: ਭਾਰਤੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਨੀਤੀ ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਦਮ ਅੱਗੇ ਵਧਾਇਆ ਜਦੋਂ ਭਾਰਤ ਨੇ ਉੱਤਰੀ ਕੋਰੀਆ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਪਿਓਂਗਯਾਂਗ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਦੂਤਾਵਾਸ ਮੁੜ ਖੋਲ੍ਹਿਆ। ਇਹ ਕਦਮ ਕਈ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਤੇ ਕੂਟਨੀਤਕ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਕਿਉਂਕਿ ਉੱਤਰੀ ਕੋਰੀਆ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਅਮਰੀਕਾ ਦਾ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਵਿਰੋਧੀ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਨੇ 1973 ਵਿੱਚ ਉੱਤਰੀ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ ਦੋਵਾਂ ਨਾਲ ਕੂਟਨੀਤਕ ਸਬੰਧ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੇ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਦੀ ਗੁੱਟ ਨਿਰਲੇਪਤਾ ਦੀ ਨੀਤੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ। ਪਿਓਂਗਯਾਂਗ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਦੂਤਾਵਾਸ ਅਸਥਾਈ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਕੋਵਿਡ-19 ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਦੌਰਾਨ ਜੁਲਾਈ 2021 ਵਿੱਚ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਭਾਰਤ ਨੇ 2024 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਦੂਤਾਵਾਸ ਦੇ ਕਰਮਚਾਰੀ ਹੁਣ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਰਾਜਦੂਤ ਦੀ ਨਿਯੁਕਤੀ ਅਜੇ ਬਾਕੀ ਹੈ।
ਵਿਸ਼ਵ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰੀ ਕੋਰੀਆ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ
ਉੱਤਰੀ ਕੋਰੀਆ ਦੇ ਦੋ ਵੱਡੇ ਭਾਈਵਾਲ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਰੂਸ ਅਤੇ ਚੀਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਉੱਤਰੀ ਕੋਰੀਆ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ ਵਿਰੁੱਧ ਕੂਟਨੀਤਕ ਅਤੇ ਫੌਜੀ ਦਬਾਅ ਦੇ ਇੱਕ ਸਾਧਨ ਵਜੋਂ ਵਰਤਦਾ ਹੈ। ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ, ਯੂਕਰੇਨ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਰੂਸ ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਕੋਰੀਆ ਦੇ ਸਬੰਧ ਡੂੰਘੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਹਾਲ ਹੀ ‘ਚ ਕਿਮ ਜੋਂਗ ਉਨ ਨੇ ਰੂਸ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਦੋਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਫੌਜੀ ਭਾਈਵਾਲੀ ਵਧਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਦਾ ਨਜ਼ਰੀਆ
ਉੱਤਰੀ ਕੋਰੀਆ ਦੇ ਨਾਲ ਆਪਣਾ ਦੂਤਾਵਾਸ ਮੁੜ ਖੋਲ੍ਹ ਕੇ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਹ ਇੱਕ ਸੁਤੰਤਰ ਵਿਦੇਸ਼ ਨੀਤੀ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕਦਮ ਚੀਨ ਅਤੇ ਰੂਸ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉੱਤਰੀ ਕੋਰੀਆ ਦੇ ਕੁਦਰਤੀ ਸਰੋਤਾਂ ਨੂੰ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਲਈ ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਵਪਾਰਕ ਲਾਭ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਕੀ ਇਹ ਅਮਰੀਕਾ ਲਈ ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਕਦਮ ਹੈ?
ਅਮਰੀਕਾ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਉੱਤਰੀ ਕੋਰੀਆ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਇੱਛਾਵਾਂ ਅਤੇ ਹਮਲਾਵਰ ਰਵੱਈਏ ਖਿਲਾਫ ਸਖਤ ਰੁਖ ਅਪਣਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦਾ ਇਹ ਕਦਮ ਅਮਰੀਕਾ ਲਈ ਅਚਾਨਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਦੋਵੇਂ ਦੇਸ਼ ਰਣਨੀਤਕ ਭਾਈਵਾਲ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੁਤੰਤਰ ਵਿਦੇਸ਼ ਨੀਤੀ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਿੱਤਾਂ ਦੇ ਅਧਾਰ ‘ਤੇ ਫੈਸਲੇ ਲੈਣ ਦੀ ਉਸਦੀ ਯੋਗਤਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਕੂਟਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਸੰਭਾਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵ
ਉੱਤਰੀ ਕੋਰੀਆ ਨਾਲ ਸਬੰਧ ਡੂੰਘੇ ਕਰਕੇ ਭਾਰਤ ਚੀਨ ਅਤੇ ਰੂਸ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਕੂਟਨੀਤਕ ਸਮੀਕਰਨਾਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਉੱਤਰੀ ਕੋਰੀਆ ਦੇ ਕੁਦਰਤੀ ਸਰੋਤ ਭਾਰਤ ਲਈ ਨਿਵੇਸ਼ ਅਤੇ ਵਪਾਰ ਦੇ ਨਵੇਂ ਰਾਹ ਖੋਲ੍ਹ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਅਮਰੀਕਾ ਭਾਰਤ ਦੇ ਇਸ ਕਦਮ ‘ਤੇ ਨੇੜਿਓਂ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖੇਗਾ। ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਕੀ ਅਮਰੀਕਾ ਇਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਕੂਟਨੀਤਕ ਆਜ਼ਾਦੀ ਵਜੋਂ ਦੇਖਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਰਣਨੀਤਕ ਸਬੰਧਾਂ ‘ਤੇ ਮੁੜ ਵਿਚਾਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ਸੀਰੀਆ ਵਿੱਚ ਵਿਦਰੋਹੀ ਹਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਕਾਰਨ ਰੂਸ ਮਦਦ ਕਰਨ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਨਹੀਂ ਹੈ
