ਰਿਸ਼ੀ
ਬ੍ਰਿਕਸ ਕੀ ਹੈ: ਮਾਸਕੋ ਅਤੇ ਸੇਂਟ ਪੀਟਰਸਬਰਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰੂਸ ਦੀ ਤੀਜੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਕਹੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਕਜ਼ਾਨ ਨੂੰ ਬ੍ਰਿਕਸ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਨੇਤਾਵਾਂ ਦੇ ਸਵਾਗਤ ਲਈ ਸਜਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਬ੍ਰਿਕਸ ਸੰਮੇਲਨ ਦੀ ਬੈਠਕ ‘ਚ ਨਾ ਸਿਰਫ ਬ੍ਰਿਕਸ ਦੇ ਨੇਤਾ, ਭਾਰਤ, ਚੀਨ, ਦੱਖਣੀ ਅਫਰੀਕਾ, ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ, ਈਰਾਨ, ਇਥੋਪੀਆ, ਮਿਸਰ, ਯੂਏਈ ਅਤੇ ਮੇਜ਼ਬਾਨ ਰੂਸ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣਗੇ, ਸਗੋਂ ਬੁਲਾਏ ਗਏ ਦੇਸ਼ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣਗੇ। ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 20 ਵਿਸ਼ਵ ਨੇਤਾਵਾਂ ਦੇ ਮੌਜੂਦ ਹੋਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ।
ਬ੍ਰਿਕਸ ਇੱਕ ਸਮੂਹ ਹੈ ਜੋ ਵਿਸ਼ਵ ਦੀ 45% ਆਬਾਦੀ, ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਭੂਮੀ ਖੇਤਰ ਦਾ 33% ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਦੇ 28% ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਬ੍ਰਿਕਸ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਬ੍ਰਿਕਸ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇਹ ਸੇਂਟ ਪੀਟਰਸਬਰਗ ਵਿੱਚ 2006 ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਪਹਿਲਾ ਬ੍ਰਿਕ ਸੰਮੇਲਨ 2009 ਵਿੱਚ ਰੂਸ ਦੇ ਯੇਕਾਟੇਰਿਨਬਰਗ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਬ੍ਰਿਕਸ ਬ੍ਰਿਕਸ ਕਿਵੇਂ ਬਣਿਆ?
2010 ਵਿੱਚ, ਨਿਊਯਾਰਕ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਕਸ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀਆਂ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ, ਬ੍ਰਿਕ ਦਾ ਵਿਸਤਾਰ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਇਹ ਦੱਖਣੀ ਅਫਰੀਕਾ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਕੇ ਬ੍ਰਿਕਸ ਬਣ ਗਿਆ। ਦੱਖਣੀ ਅਫਰੀਕਾ ਨੇ 2011 ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਬ੍ਰਿਕਸ ਸੰਮੇਲਨ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਸੀ। 2011 ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਕਸ ਦੇ ਵਿਸਤਾਰ ਤੋਂ 13 ਸਾਲ ਬਾਅਦ, ਇਸਨੂੰ 2024 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੋਰ ਵਿਸਥਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਵਿਚ 5 ਹੋਰ ਦੇਸ਼ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਮਿਸਰ, ਇਥੋਪੀਆ, ਈਰਾਨ, ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਅਰਬ ਅਮੀਰਾਤ। ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਨੇ ਅਜੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣਾ ਹੈ।
ਬ੍ਰਿਕਸ ਦੀ ਤਾਕਤ ਕੀ ਹੈ?
ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ 10 ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਇਸ ਸਮੂਹ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ‘ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਮਾਰੀਏ ਤਾਂ ਇਹ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਦਾ 45 ਫੀਸਦੀ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਦਾ 28.5 ਫੀਸਦੀ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਅੰਕੜਿਆਂ ਤੋਂ ਬ੍ਰਿਕਸ ਦੀ ਤਾਕਤ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਰੂਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੁਣ ਤੱਕ ਕੁੱਲ 15 ਬ੍ਰਿਕਸ ਸੰਮੇਲਨ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।
ਬ੍ਰਿਕਸ ਕਾਨਫਰੰਸ ਕਿੰਨੀ ਵਾਰ ਅਤੇ ਕਿੱਥੇ ਹੋਈ?
ਪਹਿਲਾ ਬ੍ਰਿਕਸ ਸੰਮੇਲਨ 2009 ਵਿੱਚ ਰੂਸ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 2010 ‘ਚ ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ, 2011 ‘ਚ ਚੀਨ, 2012 ‘ਚ ਭਾਰਤ, 2013 ‘ਚ ਦੱਖਣੀ ਅਫਰੀਕਾ, 2014 ‘ਚ ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ, 2015 ‘ਚ ਰੂਸ, 2016 ‘ਚ ਭਾਰਤ, 2017 ‘ਚ ਚੀਨ, 2018 ‘ਚ ਦੱਖਣੀ ਅਫਰੀਕਾ, 2019 ‘ਚ ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ, 2019 ‘ਚ ਰੂਸ, 2020 ‘ਚ ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ ਰਿਹਾ। 2021 ਵਿੱਚ ਇਹ ਭਾਰਤ, 2022 ਵਿੱਚ ਚੀਨ, 2023 ਵਿੱਚ ਦੱਖਣੀ ਅਫਰੀਕਾ ਅਤੇ ਇਸ ਸਾਲ 2024 ਵਿੱਚ ਫਿਰ ਰੂਸ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਕਿਹੜੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ‘ਤੇ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ?
ਨੇਤਾਵਾਂ ਦੇ ਸੰਮੇਲਨ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਕਸ ਮੈਂਬਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦਰਮਿਆਨ ਆਪਸੀ ਸਹਿਯੋਗ ਦੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ‘ਤੇ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਮੈਂਬਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਬੈਠਕਾਂ ‘ਚ ਵਿਵਹਾਰਕ ਸਹਿਯੋਗ ‘ਤੇ ਚਰਚਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਵਪਾਰ, ਵਿੱਤ, ਸਿਹਤ, ਸਿੱਖਿਆ, ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਤਕਨਾਲੋਜੀ, ਖੇਤੀ, ਵਾਤਾਵਰਣ, ਊਰਜਾ, ਕਿਰਤ, ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਵਿਰੋਧੀ ਅਤੇ ਨਸ਼ੇ ਵਿਰੋਧੀ ਮੁੱਦਿਆਂ ‘ਤੇ।
ਬ੍ਰਿਕਸ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ
ਭਾਰਤ ਨੇ 2021 ਵਿੱਚ 15ਵੇਂ ਬ੍ਰਿਕਸ ਸੰਮੇਲਨ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ। 2021 ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਬ੍ਰਿਕਸ ਅੱਗੇ 4 ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਤਰਜੀਹਾਂ ਰੱਖੀਆਂ ਸਨ।
- ਬਹੁਪੱਖੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ
- ਅੱਤਵਾਦ ਦੇ ਟਾਕਰੇ ਵਿੱਚ ਸਹਿਯੋਗ।
- SDGs ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਡਿਜੀਟਲ ਅਤੇ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ।
- ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ।
ਜਦੋਂ ਭਾਰਤ ਨੇ 2021 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਕਸ ਸੰਮੇਲਨ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ, ਤਾਂ ਭਾਰਤ ਨੇ ਬ੍ਰਿਕਸ ਲਈ ਅਜਿਹੀਆਂ ਕਈ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ, ਜੋ ਇਸ ਸਮੂਹ ਲਈ ਪਹਿਲੀ ਸੀ।
- ਬ੍ਰਿਕਸ ਡਿਜੀਟਲ ਹੈਲਥ ਸਮਿਟ
- ਬ੍ਰਿਕਸ ਜਲ ਮੰਤਰੀਆਂ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ
- ਬ੍ਰਿਕਸ ਕਾਊਂਟਰ ਟੈਰੋਰਿਜ਼ਮ ਪਲਾਨ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ।
- ਗ੍ਰੀਨ ਟੂਰਿਜ਼ਮ ਲਈ ਬ੍ਰਿਕਸ ਅਲਾਇੰਸ ਦੀ ਘੋਸ਼ਣਾ।
ਰੂਸ ਦੇ ਕਜ਼ਾਨ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ 16ਵਾਂ ਬ੍ਰਿਕਸ ਸੰਮੇਲਨ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਿਖਰ ਸੰਮੇਲਨ ਰੂਸੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਪੁਤਿਨ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਹੇਠ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਰੂਸ ਬ੍ਰਿਕਸ ਦਾ ਥੀਮ ਹੈ – ਗਲੋਬਲ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਬਹੁਪੱਖੀਵਾਦ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨਾ। ਭਾਰਤ ਨੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹੀ ਬ੍ਰਿਕਸ ਦੇ ਵਿਸਤਾਰ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਗਲੋਬਲ ਸਾਊਥ ਦੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਨੂੰ ਹੋਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ਬ੍ਰਿਕਸ ਸੰਮੇਲਨ 2024: ਪੀਐਮ ਮੋਦੀ ਜੰਗ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਕੀ ਬੋਲਣਗੇ? ਈਰਾਨ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਮਸੂਦ ਪੇਜੇਸ਼ਕੀਅਨ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕਰਨਗੇ
