ਰਿਸ਼ੀ
ਕਰਮਚਾਰੀ ਪੈਨਸ਼ਨ ਸਕੀਮ: EPS ਮੈਂਬਰ ਕਰਮਚਾਰੀ ਪੈਨਸ਼ਨ ਯੋਜਨਾ ਵਿੱਚ ਛੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ ਘੱਟ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਵੀ ਪੈਸੇ ਕਢਵਾ ਸਕਣਗੇ। ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕਰਮਚਾਰੀ ਪੈਨਸ਼ਨ ਯੋਜਨਾ ਕਰਮਚਾਰੀ ਪੈਨਸ਼ਨ ਯੋਜਨਾ (EPS) 1995 ਵਿੱਚ ਸੋਧ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੈਂਬਰ ਛੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ ਘੱਟ ਸਮੇਂ ਲਈ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਵੀ ਨਿਕਾਸੀ ਲਾਭ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਣਗੇ। EPS 1995 ਵਿੱਚ ਸੋਧ ਲਗਭਗ 7 ਲੱਖ EPS ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਲਾਭ ਪਹੁੰਚਾਏਗੀ ਜੋ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਛੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਲਈ EPS ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਣ ਦੇ ਸਖ਼ਤ ਨਿਯਮ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਇਸ ਤੋਂ ਘੱਟ ਲਈ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਕੀਮ ਛੱਡ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
ਕਿਰਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਈਪੀਐਸ 95 ਸਕੀਮ ਦੇ ਲੱਖਾਂ ਅਜਿਹੇ ਮੈਂਬਰ ਹਨ ਜੋ ਪੈਨਸ਼ਨ ਲੈਣ ਲਈ 10 ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਯੋਜਨਾ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਣ ਦੇ ਨਿਯਮ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਅੱਧ ਵਿਚਾਲੇ ਹੀ ਸਕੀਮ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਆ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਸਕੀਮ ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਪੈਸੇ ਕਢਵਾਉਣ ਦਾ ਲਾਭ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2023-24 ਵਿੱਚ 30 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੀ ਨਿਕਾਸੀ ਲਾਭ ਦੇ ਦਾਅਵੇ ਦਾ ਨਿਪਟਾਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਹੁਣ ਤੱਕ, ਨਿਕਾਸੀ ਲਾਭ ਦੀ ਗਣਨਾ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਪੂਰੇ ਹੋਏ ਸਾਲਾਂ ਅਤੇ EPS ਵਿੱਚ ਕੀਤੇ ਗਏ ਯੋਗਦਾਨ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸਿਰਫ਼ 6 ਮਹੀਨੇ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਲਈ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਣ ਵਾਲੇ ਮੈਂਬਰ ਹੀ ਇਸ ਨਿਕਾਸੀ ਲਾਭ ਦਾ ਲਾਭ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਛੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ ਘੱਟ ਸਮੇਂ ਲਈ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਯੋਜਨਾ ਛੱਡਣ ਵਾਲੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਨਿਕਾਸੀ ਲਾਭ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਕਈ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਕਲੇਮ ਅਰਜ਼ੀਆਂ ਰੱਦ ਹੋ ਗਈਆਂ।
ਕਿਰਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਸਦੇ ਕਾਰਨ, 2023-24 ਵਿੱਚ 7 ਲੱਖ ਨਿਕਾਸੀ ਦਾਅਵਿਆਂ ਦੀਆਂ ਅਰਜ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 6 ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ ਘੱਟ ਸਮੇਂ ਲਈ EPS 95 ਸਕੀਮ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਪਰ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਇਸ ਫੈਸਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਸਾਰੇ ਈਪੀਐਸ ਮੈਂਬਰ ਜੋ 14 ਜੂਨ, 2024 ਤੱਕ 58 ਸਾਲ ਦੇ ਨਹੀਂ ਹੋਏ ਹਨ, ਉਹ ਵੀ ਪੈਸੇ ਕਢਵਾਉਣ ਦੇ ਲਾਭ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋਣਗੇ।
ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਟੇਬਲ ਡੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸੋਧ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਤੋਂ, ਕਢਵਾਉਣ ਦਾ ਲਾਭ ਮੈਂਬਰ ਦੁਆਰਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੇਵਾ ਦੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਅਤੇ ਤਨਖਾਹ ‘ਤੇ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਣ ਵਾਲੀ EPS ਦੀ ਰਕਮ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰੇਗਾ। ਇਹ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੇ ਨਿਕਾਸੀ ਲਾਭਾਂ ਨੂੰ ਤਰਕਸੰਗਤ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰੇਗਾ। ਇਸ ਸੋਧ ਨਾਲ 23 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਈਪੀਐਸ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਲਾਭ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਹ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਉਚਿਤ ਨਿਕਾਸੀ ਲਾਭ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਬਣਾਏਗਾ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਮੈਂਬਰ 15,000 ਰੁਪਏ ਦੀ ਮਾਸਿਕ ਤਨਖ਼ਾਹ ‘ਤੇ 2 ਸਾਲ 5 ਮਹੀਨੇ ਸੇਵਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ EPS ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਉਸ ਨੂੰ 29,850 ਰੁਪਏ ਦਾ ਨਿਕਾਸੀ ਲਾਭ ਮਿਲਦਾ ਸੀ, ਪਰ ਨਿਯਮਾਂ ਵਿੱਚ ਸੋਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਕਢਵਾਉਣ ਦਾ ਲਾਭ 36,000 ਰੁਪਏ ਹੋਵੇਗਾ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
ਰਿਲਾਇੰਸ ਇੰਡਸਟਰੀਜ਼ ਦੇ ਸਟਾਕ ਨੇ ਰਚਿਆ ਇਤਿਹਾਸ, 21 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਮਾਰਕੀਟ ਕੈਪ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਕੰਪਨੀ ਬਣੀ।
