ਰਿਸ਼ੀ
ਕੋਲੰਬੋ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸੰਮੇਲਨ: ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਲਾਹਕਾਰ (NSA) ਅਜੀਤ ਡੋਭਾਲ ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਦੌਰੇ ‘ਤੇ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਕੋਲੰਬੋ ਪਹੁੰਚੇ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਉਸਨੇ ਕੋਲੰਬੋ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਾਨਫਰੰਸ (ਸੀਐਸਸੀ) ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ। ਹਿੰਦ ਮਹਾਸਾਗਰ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਬੰਧੀ ਸਾਂਝੀਆਂ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਬਾਰੇ ਵੀ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ। ਕੋਲੰਬੋ ਦੀ ਆਪਣੀ ਫੇਰੀ ਦੌਰਾਨ ਅਜੀਤ ਡੋਭਾਲ ਨੇ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਾਲ ਵੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ।
ਸ੍ਰੀਲੰਕਾ ਵਿੱਚ 21 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਜੀਤ ਡੋਭਾਲ ਦੀ ਆਮਦ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਅਹਿਮ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ‘ਕੋਲੰਬੋ ਸਕਿਓਰਿਟੀ ਕਨਕਲੇਵ’ ‘ਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਆਏ ਡੋਭਾਲ ਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਵਿਕਰਮਸਿੰਘੇ, ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦਿਨੇਸ਼ ਗੁਣਾਵਰਧਨੇ, ਮੁੱਖ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦੇ ਨੇਤਾ ਸਜੀਤ ਪ੍ਰੇਮਦਾਸਾ ਅਤੇ ਮਾਰਕਸਵਾਦੀ ਜੇਵੀਪੀ ਨੇਤਾ ਅਨੁਰਾ ਕੁਮਾਰਾ ਦਿਸਾਨਾਇਕ ਨਾਲ ਵੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ।
ਕੋਲੰਬੋ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸੰਮੇਲਨ ‘ਚ ਚੀਨ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਮੁੱਦਾ ਹੈ
ਚੀਨ ਜ਼ਮੀਨ ‘ਤੇ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਸਮੁੰਦਰ ‘ਤੇ ਵੀ ਆਪਣਾ ਕਬਜ਼ਾ ਵਧਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਚੀਨ ‘ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖਣਾ ਇਸ ਬੈਠਕ ਦਾ ਅਹਿਮ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਕੋਲ ਰਣਨੀਤਕ ਚੋਕਪੁਆਇੰਟਾਂ ਵਾਲੇ ਟਾਪੂਆਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ 7500 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਲੰਮੀ ਤੱਟ ਰੇਖਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਕੋਲੰਬੋ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸੰਮੇਲਨ ਭਾਰਤ ਲਈ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਚੀਨ ਹਿੰਦ ਮਹਾਸਾਗਰ ‘ਚ ਲਗਾਤਾਰ ਆਪਣੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਧਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਕਾਫੀ ਸਹੂਲਤ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।
ਡੋਭਾਲ ਨੇ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ‘ਚ ਆਰਥਿਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ‘ਤੇ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ
ਸ੍ਰੀਲੰਕਾ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਮੀਡੀਆ ਵਿਭਾਗ (ਪੀਐਮਡੀ) ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਡੋਭਾਲ ਨੇ ਅੱਜ ਸਵੇਰੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸਕੱਤਰੇਤ ਵਿੱਚ ਵਿਕਰਮਸਿੰਘੇ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿਚਾਲੇ ਚੱਲ ਰਹੇ ਆਰਥਿਕ ਸਹਿਯੋਗ ‘ਤੇ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ। ਪੀਐਮਡੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਾਰੇ ਸੀਨੀਅਰ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸਲਾਹਕਾਰ ਸਾਗਲਾ ਰਤਨਾਇਕ ਵੀ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ। ਵੀਰਵਾਰ ਰਾਤ ਨੂੰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦਫ਼ਤਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਗੁਣਵਰਧਨੇ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਦੌਰਾਨ ਡੋਭਾਲ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਦਰਮਿਆਨ ਆਰਥਿਕ ਸਹਿਯੋਗ ਨੂੰ ਹੋਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਅਪਾਰ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਹਨ।
ਨਿਊਜ਼ ਪੋਰਟਲ ਅਡੇਰਾਨਾ ਨੇ ਰਿਪੋਰਟ ਦਿੱਤੀ, “ਡੋਵਾਲ ਨੇ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਨਾਲ ਸਹਿਯੋਗ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਭਾਰਤ ਦੀ ਇੱਛਾ ਜ਼ਾਹਰ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਤਰਜੀਹੀ ਖੇਤਰਾਂ ‘ਤੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਮੰਗੇ।”
ਭਾਰਤ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਵਿੱਚ ਊਰਜਾ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾ ਰਿਹਾ ਹੈ
ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਦੇ ਪੀਐਮਓ ਨੇ ਬੈਠਕ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਬਿਆਨ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸੌਰ ਅਤੇ ਪੌਣ ਊਰਜਾ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਵਿੱਚ ਡਿਲੀਵਰੀ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਨਿਵੇਸ਼ ਨੂੰ ਵਧਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਡੋਭਾਲ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਸ੍ਰੀਲੰਕਾ ਆਪਣੀ ਘਰੇਲੂ ਲੋੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਬਿਜਲੀ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਵਾਧੂ ਬਿਜਲੀ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਵੇਚ ਕੇ ਭਾਰੀ ਵਿੱਤੀ ਲਾਭ ਹਾਸਲ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਭੂਟਾਨ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਪਣਬਿਜਲੀ ਵੇਚ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਉਸ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਾਲੀਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਕਦੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ
ਕੋਲੰਬੋ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸੰਮੇਲਨ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਇਸ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਸਾਲ 2011 ‘ਚ ਹੋਈ ਸੀ। ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸੰਗਠਨ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਦੇਸ਼ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ: ਭਾਰਤ, ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਅਤੇ ਮਾਲਦੀਵ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ ਮਾਰੀਸ਼ਸ ਵੀ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਸ ਸੰਸਥਾ ਵਿੱਚ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਵੀ ਨਿਗਰਾਨ ਵਜੋਂ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਸੀਏਸੀ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਉੱਚ ਪੱਧਰੀ ਮੀਟਿੰਗ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਅੱਗੇ ਦੀ ਰਣਨੀਤੀ ਤੈਅ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਇਸ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਬਹੁਤ ਹੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੁੱਦਿਆਂ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਇਸ ਸਮੇਂ ਇਸ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਨੁਕਤੇ ਵਿਚਾਰੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਹ ਪੰਜ ਮੁੱਦੇ ਹਨ ਅੱਤਵਾਦ, ਤਸਕਰੀ, ਸਾਈਬਰ ਸੁਰੱਖਿਆ, ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਤਕਨਾਲੋਜੀ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਮੁੱਦਾ ਚੀਨ ਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਨਫਰੰਸ ਰਾਹੀਂ ਸਭ ਤੋਂ ਅਹਿਮ ਚਰਚਾ ਚੀਨ ‘ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖਣ ਬਾਰੇ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਚੀਨ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਖਤਰਨਾਕ ਹੈ।
