ਰਿਸ਼ੀ
ਅਮਰੀਕਾ ਬਨਾਮ ਇਜ਼ਰਾਈਲ : ਅਮਰੀਕਾ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵਿੱਚ ਸੱਤਾ ਬਦਲਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਕ ਰਿਪੋਰਟ ‘ਚ ਇਹ ਖੁਲਾਸਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਗਾਜ਼ਾ ਯੁੱਧ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਈਰਾਨ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿਚਾਲੇ ਗੁਪਤ ਗੱਲਬਾਤ ਚੱਲ ਰਹੀ ਸੀ। ਇਸ ਗੱਲਬਾਤ ਵਿੱਚ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵਿੱਚ ਸੱਤਾ ਤਬਦੀਲੀ ਦੀ ਇੱਛਾ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਈਰਾਨ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਇਬਰਾਹਿਮ ਰਾਇਸੀ ਦੀ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ ਦੁਰਘਟਨਾ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਗੱਲਬਾਤ ਰੁਕ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਈਰਾਨ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿਚਾਲੇ ਲਗਭਗ ਸਮਝੌਤਾ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਸੀ।
ਮਿਡਲ ਈਸਟ ਆਈ (ਐਮਈਈ) ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਗਾਜ਼ਾ ਵਿੱਚ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਹਮਲਿਆਂ ਦਰਮਿਆਨ ਈਰਾਨ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿਚਾਲੇ ਓਮਾਨ ਵਿੱਚ ਗੁਪਤ ਗੱਲਬਾਤ ਚੱਲ ਰਹੀ ਸੀ। ਮਾਮਲਾ ਕਾਫੀ ਅੱਗੇ ਵਧਿਆ ਸੀ ਪਰ ਈਰਾਨ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਰਈਸੀ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਰੁਕ ਗਿਆ ਹੈ। ਈਰਾਨੀ ਸੂਤਰਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਹ ਗੱਲਬਾਤ ਤਿੰਨ ਗੱਲਾਂ ‘ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਸੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ‘ਚੋਂ ਇਕ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ‘ਚ ਸੱਤਾ ‘ਚ ਬਦਲਾਅ ਦੀ ਇੱਛਾ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।
ਜੋ ਬਿਡੇਨ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬੈਂਜਾਮਿਨ ਨੇਤਨਯਾਹੂ ਤੋਂ ਖੁਸ਼ ਨਹੀਂ ਹਨ
ਮਿਡਲ ਈਸਟ ਆਈ (ਐੱਮ.ਈ.ਈ.) ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ‘ਚ ਸੱਤਾ ਪਰਿਵਰਤਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਗਾਜ਼ਾ ਯੁੱਧ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਅਤੇ ਤਣਾਅ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ‘ਤੇ ਵੀ ਗੱਲਬਾਤ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਜੋ ਬਿਡੇਨ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬੈਂਜਾਮਿਨ ਨੇਤਨਯਾਹੂ ਤੋਂ ਖੁਸ਼ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਬਾਈਡੇਨ ਨੇ ਨੇਤਨਯਾਹੂ ਸਰਕਾਰ ‘ਤੇ ਵੀ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਈਰਾਨ ਵਿਚਾਲੇ ਇਹ ਗੁਪਤ ਗੱਲਬਾਤ ਓਮਾਨ ਦੇ ਮਸਕਟ ਸ਼ਹਿਰ ‘ਚ ਹੋਈ ਸੀ। ਇੱਥੇ ਸਾਲ 2015 ‘ਚ ਹੋਏ ਇਕ ਸਮਝੌਤੇ ਤਹਿਤ ਦੋਵਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਗੱਲਬਾਤ ਜਾਰੀ ਹੈ।
ਜਨਵਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਈਰਾਨ ਵਿਚਾਲੇ ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਗੱਲਬਾਤ ਸੀ। ਸੂਤਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਈਰਾਨ ਵਿਚਾਲੇ ਗੱਲਬਾਤ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਦੋਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਮਝੌਤਾ ਹੋਣ ਦੇ ਕਰੀਬ ਸੀ। ਸੂਤਰ ਨੇ ਕਿਹਾ, ਈਰਾਨ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਦੋਵਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ ਅਤੇ ਚੋਣਾਂ ਜਲਦੀ ਹੋਣ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਅਮਰੀਕਾ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਵਿੱਚ ਦੇਰੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਕ ਈਰਾਨੀ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਕ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਈਰਾਨ ਵਿਚਾਲੇ ਈਰਾਨ ਦੇ ਪਰਮਾਣੂ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਅਤੇ ਤੇਲ ਦੇ ਨਿਰਯਾਤ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ‘ਤੇ ਗੱਲਬਾਤ ਹੋਈ ਹੈ।
